GEÇERLİLİK ŞARTLARI:
⇒Haccın sahih olması için üç şartın olması gerekir. İhrama girme, özel vakit ve özel mekandır.
Haccın Farz Olmasının Şartları:
1-Müslüman
2-Akıl
3-Baliğ
4-Özgür olmak
5-İmkânı olmak
6-Sağlıklı olmak;
7-Yol güvenliği
8-Haccın farz olduğunu bilmek
9-Hac vaktine yetişmek
10-Kadınların güvenliği sağlanmış olmak,
⇒İmam-ı Malik’e göre Mekke dışında ikamet eden kimse yürüyerek hacca gitmeye gücü yetiyor ve yolda yiyecek ve içeceğini kazanabiliyorsa, binit ve parası dahi olmasa o kişiye hac farzdır. Şoför ve işçiler bu sınıfa girer.
⇒Ebu Hanife’nin bir görüşüne göre ekonomik gücü olsa ve kendisine refakat edecek bir kimse bulunsa bile a’ma kimseye hac farz değildir. İmam Muhammed ile İmam Ebû Yusuf’un tercih ettikleri görüşe göre ekonomik gücü ve kendisine refakat edecek biri varsa o zaman a’maya hac farz olur. Diğer mezheplerin görüşleri de bu istikamettedir.
⇒Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ekonomik imkânı bulunan ve diğer şartları da taşıyan ancak çok yaşlı olması veya felçli ve kötürüm olma gibi bedensel bir engeli ve tedavisi imkânsız bir hastalığı bulunması sebebiyle bizzat haccı yapamayacak durumunda olan kimselerin yerlerine bedel göndermeleri gerekir.
⇒Hanefî ve Hanbelî mezheplerine göre yukarda zikredilen şartları taşıyan bir kadına haccın farz olabilmesi için kendisine refakat edecek eşi veya bir mahremi bulunması gerekir. Kadın, yanında eşi ya da mahremi olmadan hacca gidemez. Şâfiî ve Malikî mezheplerine göre kadına haccın farz olabilmesi için, yanında eşinin ya da bir mahreminin bulunması şart değildir. Kadın güvenilir bir gurup kadınla birlikte hacca gidebilir. Eşi ölmüş veya boşanmış kadınların iddet beklemesi gerekir.
YÜKÜMLÜLÜK ŞARTLARI:
⇒Müslüman, akıllı, baliğ ve istitaat sahibi olmak gerekir. Beden ve mali imkanının yeterlidüzeyde olmasına istitaat denir. Haccın vücup şartıdır. Mali güce sahip olmaya denir.
HACCIN EDA ŞARTLARI:
⇒Vücup şartları da denir. Bu şartlar kişide varsa o kişiye hac farz olur.
⇒Sağlıklı Olmak: Ebu Hanife, İmam Malik sağlık şartını ayrıca yükümlülük şartı olarak da görür. Bundan dolayı ‘’hastaya hac farz değildir’’, derler. İmameyn, Şafi ve Hambeliler ise ‘’yerine başkasını gönderir’’, derler.
⇒Yol güvenliği: Hanefi ve Hambeliye göre haccı eda şartıdır. Maliki ve Şafilere göre yükümlülük şartıdır.
⇒Arızi Bir Engeli Bulunmamak: Tutukluluk, yurt dışına çıkma yasağı vb. bulunması eda yükümlülüğünü düşürür.
⇒Kadınlarda Özel İki Şart: Yanlarında eşleri veya bir mahremleri bulunması gerekir. Şafi ise yanlarında mahremleri olmasa da üç kadının grup oluşturmasını yeterli görür. Malikiler ise yanlarının mahremlerinin olmasını şart koşmaz. Kadınları kocaları ölmüş veya ayrılmışlarsa iddet sürelerini beklemeleri gerekir.
Haccın Geçerli Olmasının Şartları:
1-İhrama girmek,
2-Haccı belirli zamanda yapmak,
3-Haccı belirli mekânlarda yapmaktır.
⇒Hükmü İtibari ile Hac: Farz, vacip ve nafile olmak üzere 3’e ayrılır.
⇒Edası İtibari ile Hac: İfrad, Temettu ve Kıran olmak üzere 3’e ayrılır.
⇒İfrad: Umresiz yapılan hacdır.
⇒Temettu: Hac ve umreyi ayrı ayrı niyet ve ihramla yapmaktır.
⇒Kıran: Hac ve umre’ye birlikte niyet edip tek ihramla ikisini yapmaktır.
Temettu ve Kıran Haccını Yapmanın Şartları:
1-Afakî olmak
2-Umre ve hac aynı yılın hac aylarında olmalı
3-Umreden sonra memlekete dönülmemelidir.
⇒En Faziletli Hac:
Şafii ve Maliki İfrad,
Hanefi Kıran,
Hanbelî Temettü
Haccın Müstakil Farzları:
⇒Hanefi: İhram şart, Arafat vakfesi ve Kâbe’yi tavaf rükündür.
⇒Maliki ve Hanbelî: İhram, Tavaf, Vakfe ve Say’dır.
⇒Şafii: İhram, Tavaf, Arafat vakfesi, Say, Tıraş ve rükünler arası en az dördünde tertip’tir.
Haccın Müstakil Vacipleri:
⇒Hanefi: Say, Müzdelife vakfesi, Cemrelere taş atmak, Tıraş ve Veda tavafı.
⇒Şafii ve Hanbelî: İhrama mikattan girmek, cemrelere taş atma, Müzdelife’de vakfe, bayramın 1, 2, 3. günlerinde Mina’da gecelemek, Veda tavafı.
⇒Maliki: Telbiye, Müzdelife’de geceleme, Tıraş, Eyyamı teşrikte Mina’da gecelemek,
⇒Haccın Müstakil Sünnetleri: Hanefi: Kudum tavafı; Mekke, Arafat ve Mina’da hutbe okunması, Arefe gecesi Mina’da gecelemek, Bayram gecesi Mina’da gecelemek, Bayram günleri Mina’da kalmak.