Fatih ÇOLLAK / Tashihi Huruf

KEFFARETLER

YEMİNLER

EVLİLİK

BOŞANMA

SİYER-İ NEBİ

TEMİZLİK / TEHARET / DİYANET(DİB) FETVALARI

ADAK VE YEMİN / DİYANET(DİB) FETVALARI

DUA VE ZİKİR / DİYANET(DİB) FETVALARI

KADINLARA ÖZEL HALLER / DİYANET(DİB) FETVALARI

MİRAS VE VASİYET / DİYANET(DİB) FETVALARI

YİYECEKLER ve İÇECEKLER / DİYANET(DİB) FETVALARI

BİDAT VE HURAFELER / DİYANET(DİB) FETVALARI

10.200 SORULU-CEVAPLI MÜLAKAT SORULARI

1-Kur’an-ı Kerim ile ilgili SORULAR VE CEVAPLAR

2-Tecvid ile ilgili SORULAR VE CEVAPLAR

3-Tefsir ile ilgili SORULAR VE CEVAPLAR

9-Hadis ile ilgili SORULAR VE CEVAPLAR

12-Kelam ve Akaid ile ilgili SORULAR VE CEVAPLAR

14-Hac ve Umre ile ilgili SORULAR VE CEVAPLAR

16-Peygamberler ile ilgili SORULAR VE CEVAPLAR

21-Siyer-i Nebi ile ilgili SORULAR VE CEVAPLAR

28-Genel Kültür ile ilgili SORULAR VE CEVAPLA

Cenaze namazı

CENAZE NAMAZI

Ölen bir müslümanı yıkamak, kefenlemek, onun için namaz kılıp dua etmek ve kabre gömmek müslümanlar için farzı kifayedir. Ölmek üzere olan kişiyi eğer bir güçlük yoksa kıbleye doğru ve sağ yanı üzere çevirmek müstehaptır. Kimin son sözü la ilahe illallah ise o kişi cennete girer. Ölümü yaklaşmış kişiye kelime-i tevhidi telkin etmek sünnettir. Yalnız sende söyle dememeli sadece duyacağı şekilde kelime-i tevhid ve kelime-i şehadet söylenmelidir. Bu telkini hastanın sevdiği kişiler yapmalıdır. Muhtazarın yanında yasin ve rad sürelerini okumak müstehaptır.

Muhtazar vefat edince gözleri kapatılır, bir bezle çenesi bağlanır, sonra şu dua okunur. Bismillehi ve ale milleti rasülilleh. Allah’ın dıyla ve rasülullahın dini üzere … ey Allah’ım bunun işini kolaylaştır. Ve sonrasında güçlük gösterme onu, cemalinle mutlu eyle. Gittiği yeri ayrıldığı yerden daha hayırlı eyle. Ölünün üzerinden elbisesi çıkarılır. Üzerine örtü çekilir, şişmemesi için karnı üzerine bıçak gibi demirden birşek konur ve yıkanacağı yere konur. Elleri yanlara uzatılır, göğsünün üzerine konmaz. Güzel kokulu birşey bulundurulur. Ölü yıkanıncaya kadar yanında Kur’an okunmaz. Gizlice, sessizce başka odada veya ölü yanında sessizce okunabilir.

Cenazenin Yıkanması:

Cenazeyi bekletilmemesi müstehaptır. Tahta, mermer üzerine ayakları kıbleye gelecek şekilde sırt üstü yatırılır. Teneşirin çevresi güzel kokulu birşeyle 3, 5, 7 defa tütsülenir. Göbek, diz altı bölümü örtüyle örtülür ve elbiseler tamamen çıkarılır. Erkek veya kadın farz olan yıkama emri için niyet etmelidir. Yıkama işi bitinceye kadar “ğufraneke ya rahman” denilmelidir. Yıkayıcı eline bir bez alır ve örtünün altından avret mahalini temizler. Sonra abdest aldırır, yüzünü yıkar. Ağız ve burna su verilmez. Başına mesh aldırılır. Ayaklarını yıkar ve abdest aldırmış olur.

Abdest bitince üzerine ılık su dökülür. Hatbi denilen otla yoksa sabunla yıkanır. Sol tarafına çevrilir ve sağ tarafı yıkanır. Sağ tarafına çevrilir ve sol tarafı yıkanır.(3 er defa) Sonra hafifçe kaldırılır. Cenaze göğsüne veya eline dayandırılıp karnı hafifçe ovulur. Pislik çıkarsa o bölge yıkanır. Baştan yıkanmasına gerek yoktur.

Şişip dağılıyorsa sadece su dökülür. Yıkanmaz, abdest aldırılmaz. Saçı sakalı taranmaz, saçları ve tırnakları kesilmez, sünnet olmamışsa sünnet yapılmaz. Yıkanırken pamuk kullanılmaz. Yıkayan kişi abdestli olmalıdır. Havluyla durulanır. Kefen gömleği giydirilir. Başına veya sakalına hanif denilen kafur veya güzel kokulu birşey konulur. Secde yeri olan alın, burun, eller, dizler ve ayaklarada kafur konulur.

Ölü kapalı bir yerde yıkanmalıdır. Yıkayan ve yardımcı görmelidir. Ölüyü yakını veya takvalı biri yıkar. Ölüyü yıkayan müslüman olmalıdır. Müslüman yoksa gayri müslim de olur. Kadın kocasını yıkar, fakat koca karısını yıkayamaz. Su yoksa teyemmüm olur, su yıkandıktan sonra bulunursa yıkanır. Henüz bulüğa ermemiş kızı veya erkeği karşıt cinsi yıkaya bilir. Hüsna-i müşkil(kadın mı erkek mi) oldığu belli değilse yıkanmaz. Sadece teyemmüm aldırılır. Kefenleme hususunda kadın sayılır. Suda boğulmuş kimse 3 defa hareket ettirilerek yıkanmış olur. Düşük neticesinde doğan çocuk beze sarılır, yıkanmaz. Müslüman öldüğünde başı yoksa vücudunun çoğu yoksa yıkanmaz, öylece gömülür.

Cenazenin Kefenleme:

Kefenleme farzdır. Erkek için; kamis, izar, lifafedir. Kadın için; bunların yanında başörtüsü ve göğüs örtüsü de vardır. Bunlar kefeni sünnettir. Kefeni kifayette erkekte izar ve lifafe kadında başörtüsüdür. Kefeni zarurette kadın, erkek bir beze sarılır. Kefenin beyaz ve pamuk bezinden olması gerekir. Önce lifafe serilir sonra izar serilir ve ölüye kamis(gömlek) giydirilir. İzar ve lifafe önce soluna sonra sağına getirilerek sarılır. Açılmasın diye kuşakta bağlanır. Ölü kadın ise saçları 2’ye ayrılır, kefen gömlegi üzerinden göğsü üzerine konulur ve üstüne yüzünüde örtecek şekilde başörtüsü konulur. Sonra üzerine izar sarılır. Daha sonra lifafe sarılır. Göğüs örtüsü lifafeden sonra bağlanır. Alnına veya şehadet parmağına Bismillehir-rahmenir-rahım, göğsüne la ilahe illallah yazılır.(eli ile yazılır.)

Cenaze Namazının Hükmü:

Farz-ı kifayedir. Cenaze öne koyulur. Niyet şarttır(tayin). Rüknü kıyam ve tekbirdir. Sünneti hamd ve sena etmek, salat ve selam getirmek, hem ölüye hemde diğer müslümanlara dua etmektir. İftitah tekbirinden başka 3 tekbir daha vardır. Cemaat şart değildir. Bir kadın da veya erke de olur. Çoklu cenazeye hepsine birden namaz kılınabilir. Cenazede 3 saf oluşturulması iyi olur. Safların en faziletlisi en arka saftır. Cenazenin baş tarafı imamın sağına gelecek şekilde cenaze musallaya konulur. Mezarlıkta ve Camide kılmak mekruhtur. Kadınla erkek aynı safta durabilir.

Cenaze Namazının Kılınışı:

1-Tekbir al. Sübhaneke duasını oku.

2-Tekbir(eller kalkmaz) al. Allahümme salli ve barik dualarını oku.

3-Tekbir(eller kalkmaz) al. Cenaze duası oku. Bilmeyen türkçe dua adebilir.

4-Tekbir(eller kalkmaz) al. Sağa ve sola selam ver.

Şafi ve Hanbelilere göre ilk tekbirden sonra Fatiha’nın okunması da rukündür.

Cenazenin Taşınması:

Cenazeyi teşyi etmek yani arkasından mezara kadar gitmek sünnettir. Cenazeyi yaya olarak taşımak gerekir. Binit taşıma mekruhtur. Cenaze yerine binitle girmek mekruhtur. Gerekmedikçe konuşulmamalıdır. Bağırmak,  çağırmak,  slogan atmak mekruhtur. Cenazeyi takip edenler ölümü düşünmeli, bir gün kendisinin öleceğini düşünmelidir.

Defin:

Cenaze ayakta ise insanlar ayakta durmalı, cenaze yere konulunca da oturulmalıdır. Sağ tarafına yatırılarak yüzü kıbleye gelecek şekilde defnedilir. Kabrin üstüne 2. Kabir defnedilebilir. Cenaze kıble tarafından Kabre indirilir. Sağ yanına yatırılır. Kefen bağları çözülür. Kabre koyan kişiler ‘’Bismillehi ve ala milleti rasülullah’’ der. Kabre toprak atılırken 3 avuç atılır. Kadr suresi bir avuç toprağa 7 kere okuyarak toprak kabre konur. Peygamberimiz bunları yapmakla beraber ‘’kardeşiniz için yüce Allah’tan mağfiret isteyiniz ve kendisine sukunet vermesini dileyiniz. O şimdi sorguya çekilmaktedir.”

Telkin:

İman esaslarının hatırlatılmasıdır. “ölüleriniz la ilahe illallah” telkin ediniz. Malikilere göre telkin muhtazara verilir. Bir kimse falan kişi beni yıkasın derse illede o kişinin yıkamasına gerek yoktur. Gece defni mekruhtur. Velisi ölünün gömülmesinin ertesi gününden itibaren 7 gün fakirlere ikramda bulunur. Bu sünnettir Komşuların yemek getirmesi daha iyidir.

Taziye:

’’Allah size güzel sabırlar versin ve mükafatınıda versin, Başınız sağolsun, Allah geride kalanlara ömür versin’’ diye dua edilir. Aynı yerde yaşayanlar için taziye 3 gündür. 3 gündensonrası mekruhtur.

Iskat Ve Devir:

Kişinin dünyada iken yapamadığı namaz, oruç, kurban, adak, kefaret gibi borçlarının vefat edince borçlarını ödemek üzere fakirlere fidye ödemeye denir. Iskat-ı salat, ıskat-ı savma dayandırılır. Bedeni ibadetlerin başkası tarafından yapılması(niyabet) caiz değildir.

Oruçta kişi hastalanır ve orucunu tutamazsa bunun yerine fakirlere fidye verir. Kişi ölünce bu fidyeyi ödeyemezse mirasçılarının ödemesi zorunludur. Daha sonra bu uygulama hicri 2. asırda daha da genişletilmiş ve sağlığında mazeretsiz oruç tutmayıp ölenler içinde fidye ödemeye dönüşmüştür. bu genişletici namaz içinde kıyaslanmıştır.

Ancak çoğu âlim cevazın şüpheli, ıskatında bir temenni olduğunu söylerler. Mal ile yapılan ibadetlerde kişi vefat edince mirasçıları borcunu ödeyebilir. Vasiyeti olmasa da olur. Devir ıskatın parasına ulaşabilmek ve fakirlerinde bu cevazdan yaralanabilmesi için kurulan sisteme denir. Hicri 4. Yüzyılda ortaya çıkmıştır. Devir anlayışında da bir temenni vardır. Kesinlik yoktur. Bazen menfaat, bazen gelenek, bazen de de baskıdan dolayı ıskat ve devirin caiz olduğuna dair fetva verilmiştir. Ölen için daha çok arkasından dua etmek, yakın akraba ve dostlarına ikramda bulunmak gerekir.

Gıyab-i Cenaze Namazı:

Hanefî ve Mâlikî fakihleri, kıble yönünde sapma meydana geleceği gerekçesiyle, gaip yani orada bulunmayan bir cenaze üzerine namaz kılmayı câiz görmezler. Fakat Şâfiîler’e göre gaip üzerine cenaze namazı kılınabilir. Çünkü Peygamberimiz Necâşî’nin namazını bu şekilde kılmıştır. Hanbelîler’e göre de aradan bir ay geçmedikçe gaip üzerine cenaze namazı kılınabilir.

Şehitlere Ait Hükümler:

Allah yolunda canını veren kimseye şehit denir. Şehit denilmesinin nedeni cennete girmeye şahit olduklarından dolayıdır. Hadis-i şerifte canı, malı ve namusu uğruna ölenin şehit olacağı ifade edilir. 3 türlü şehit vardır.

1-Hükmi şehit:  savaşta ölenlere denir. Yıkanmaz kanlı elbiseleriyle defnedilir. Elbiseleri kefenlenir.  Hanefiler dışındaki diğer mezhepler cenaze namazı da kılınmaz der.

2-Dünyalık şehit: Münafık kişinin Müslüman saflarında şehit olmasına denir.

3-Ahiretlik şehit: Savaşta yaralanıp da daha sonra ölenlere denir.

Hadis-i şerifte ‘’yanlışlıkla öldürülenler, yangında, depremde, denizde, ilim tahsil ederken, helal kazanç uğrunda ölenlerin şehit olacağı ifade edilir. Cuma gecesinde ölenler şehit sayılır. Kim şehit olmayı içtenlikle dilerse Allah onu şehitlerin mertebesine ulaştırır. Bu kişi isterse yatağında ölmüş olsun.’’

Cenaze namazının sünnetleri dörttür.

1-İmam cenazenin göğsü hizasına durur. Bu namazda erkek, kadın, büyük ve küçük arasında fark yoktur

2-Birinci tekbirden sonra “sübhâneke allâhümme” duasının “ve celle senâüke” kısmı ile birlikte okunması lâzımdır. Dua kasdıyla fatiha okunması da caizdir. İbn Abbâs cenaze namazında Fâtiha okumuş ve “bunun sünnet olduğunu” bildirmiştir. (Buhârî, Cenâiz, Kıraetu Fâtihati`l-Kitab). İmam Şâfiî`ye göre Fâtiha okumak farzdır.

3- İkinci tekbirden sonra, Peygamber (s.a.s.)`e salât getirmek: “Allâhümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed, Kemâ salleyte alâ İbrâhîme ve alâ âli İbrâhîme inneke hamîdun mecîd.” Sonra “bârik” duâsı okunur.

4- Üçüncü tekbirden sonra ölüye, kendi nefsine ve müslümanlara dua etmek. Duânın ahirete ait olmasından başka bir şart yoktur. Fakat Hz. Peygamber`den nakledilen duâları yapmak daha güzeldir. Bu duâ da şudur:

CENAZEYE İLİŞKİN BAZI MESELELER: 

Kıble yönü yanlışsa namaz yeniden kılınır.  Cematin abdesti yoksa iade edilmez.

Kerahat vaktinde kılmak mekruhtur.

Hanefiler gaib üzerine namaz kılmazlar. Şafiler kılarlar. Hanbeliler 1 ay şartını koyarlar.

Namazı kılınmadan gömülmüşse kemikleri çürümeden üzerine namaz kılınabilir.

Diri olarak doğan çocuk yıkanır, namazı kılınır. Ölüyse yıkanmaz, namazı kılınmaz.

Bir yerinin yıkanmadığı anlaşılırsa kabre konulmadıysa tekrar açılır yıkanır, kabre konulup toprak atıldıysa açılması haramdır.

Ebu Yusuf’a göre intihar edenin namazı kılınmaz. Ailenin acısını azaltmak için kılınabileceği söylenir.

Annesini veya babasını kasten öldürenin cenaze namazı kılınmaz.

Çatışmada öldürülen teröristin namazı kılınmaz.

Bu duâlardan sonra imam dördüncü tekbiri alır, sonra önce sağ tarafa, sonra da sol tarafa sesli olarak, cemaat ise gizlice selâm vererek namaza son vermiş olurlar. Bu vacip olan selâm ile ölüye, cemaate ve imama selâm verilmesine niyet edilir. 

Cenaze namazının şartı niyettir.