HÜKMÜ RA
257-Hükmü Ra ne demektir?
& “Ra” harfinin bazen kalın, bazen ince ve bazen de hem ince ve hem de kalın okunmasına denir. Başka bir tarifle, Râ harfi kendi harekesine göre veya kendinden önceki ya da sonraki harfin harekesine göre bazen ince, bazen kalın, bazen hem ince hem kalın olmak üzere üç şekilde okunabilme özelliğine sahip olmasıdır.
258-Kıraat-ı İmam Asım ve rivayet-i Hafs’a göre Hükmü Ra’nın 12 türlü okunma yeri vardır. Bunlar nelerdir?
&Ra harfi 5 yerde mutlak kalın, 4 yerde mutlak ince okunur. 3 yerde de hem ince ve hem de kalın okumak caiz olur.
259-Hükmü Ra’nın hükmü nedir?
&9 yerde hükmü vaciptir. 3 yerde hükmü caizdir.
260-Ra’nın kalın(tefhim) okunduğu yerler nelerdir?
&1) “Ra” harfi “ötre” veya “üstün “olduğu zaman kalın okunur.
أَلرُّوحُ ، رُحَمَاءُ ، بِرَسُولٍ ، رَزَقَ
&2) “Ra”harfi sakin olup, kendinden önceki harfin harekesi “üstün “ veya “ötre “olursa o zaman da kalın okunur.
مَرْيَمُ ، فِي اْلأَرْضِ ، قَرْيَةٌ ، كُرْسِيُّ
&3) “Ra’’ harfinden sonra Huruf-u istila harflerinden biri ‘’üstün’’ ve ‘’ötre’’ olarak geldiği zaman kalın okunur.
فِرْقَةٍ , إِرْصَادًا ، قِرْطَاسٍ ، مِرْصَادً
&4) “Ra “harfi sakin olup kendinden önceki harfin harekesi arız (değişken ) yani Arızı kesre olursa o zaman da kalın okunur. Arızı esre: Harfin aslından olmayan esre demektir.
إِنِ ارْتَبْتُمْ ، إِرْجِعِي ، لِمَنِ ارْتَضَي
&5) “Ra “ harfi sakin olsa ve “ra” harfinden önceki harfin harekesi de sakin olsa, daha önceki harfin harekesine bakılır, üstün ve ötre olması durumunda da” ra” harfi kalın okunur.
شَهْرْ ، بِالصَّبْرْ ، يُسْرْ ، فَجْرْ ، شَكُورْ
261-Huruf-u ıstıla (kalın harfler) harfleri nelerdir?
& (خ ، ص ، ض ، ط ، ظ ، غ ، ق)
262-Ra’nın ince(terkik) okunduğu yerler nelerdir?
&1) “Ra” harfi “esre” olduğu zaman ince okunur.
وَاضْرِبُوا ، بِالْبِرِّ ، بِحُورٍ عِينٍ ، رِزْقًا
&2) “Ra” harfi sakin olup bir önceki harfin harekesi esre olursa yine ince okunur:
فَكَبِّرْهُ ، فِي مِرْيَةٍ ، فَاصْبِرْ ، وَ أَنْذِرْ
&3 “Ra “ harfi ve ondan önceki harf sakin olursa daha önce ki harfe bakılır.” Esre “ise İnce okunur.
حِجْرْ ، سِحْرْ ، وَ لآ بِكْرْ، بَصِيرْ ، قَدِيرْ
&4) “Ra” harfi sakin olup bir önceki harfte lin(Vav ve Ye) harflerinden biri olsa o zaman da “Ra “ harfi ince okunur:
خَيْرْ ، سَيْرْ ، عُزَيْرْ ، طَيْرْ
263-“ Ra”harfinin ince ve kalın okunabileceği yerler nelerdir?
&1) “Ra” harfi sakin olup bir önceki harfin harekesi de esredir. Bu durumda “Ra “ harfi ince okunur Fakat sakin olan” Ra “harfinden sonra, hurufu istiladan biri gelir ve onun da harekesi Esre olursa o zaman da hem ince ve hem de kalın okunabilir. كُلُّ فِرْقٍ (Kur’an-ı Kerim’de bir tane örnek vardır.) Şuara suresi, Sahife 71’de: (كُلُّفِرْقٍ كَالطَّوْدِالْعَظِيمْ ) Külli Firgın kettavdil azim gibi.
&2) “ Ra “ sakin olup önceki harf “ص , Sad” ve ” ط, Tı “harfleridir ve bunlar da sakindir. Bu sakin olan iki harften önceki harfte esre’dir. Biz böyle bir kelimede durmak istersek o zaman “ Ra “harfini hem ince ve hem de kalın okuyabiliriz: (عَيْنَالْقِطْرِ , مِنْمِصْرَ) Aynel Kıdr, Mim Mısr gibi.
عَيْنَ الْقِطْرْ ، أُدْخُلُوا مِصْرْ
&3)أَنْ أَسْرْ ، فَأَسْرْ , يَسْرْ Vakıf durumunda (yani durduğumuz zaman) “ra” harfi hem ince ve hem de kalın okunur. Aslında bunların kalın okunması gerektiği yukarda zikredildi. Fakat bu kelimelerin ince okunması da mümkündür. Çünkü bu kelimelerin asılları يـَسـْـرِي Yazıldığı için hem ince ve hem de kalın okunabilir.
264-Kehf suresi onaltıncı âyeti مِـرْفـَـقــًـا nasıl okunur?
&Bizim kıraat imamımıza göre ince okunacaktır. Nâfi, İbni Âmir ve Ebû Cafer ise (مـَرْفـِـقـًا) diye okuduları için kalın(tefhim) ile okurlar.
265-Fecr suresinde geçenوَ الـَّيـْـل اِذ َا يـَـسـْـر ِ ayeti nasıl okunur?
&Ayetin sonundaki Râ harfi üzerinde vakfettiğimiz zaman kelimenin aslı يـَسـْـرِي iken يـَـسـْـر şeklinde yazılıp okunduğundan vakf halinde sonunda düşen yâ harfini isbat etmek ( göstermek) için râ harfini ince okumak evlâdır.
266-Ra harfi, idgamlı veya şeddeli bulunduğu zaman nasıl okunur?
&İkinci ‘’Ra’’ nazarı itibara alınır. İkinci ‘’Ra’’ kalın okunuyorsa birincisi de kalın, yok ince okunuyorsa birincisi de ince okunur. (شّرِّ) kelimesindeki Ra’lar ince, (يَفِرُّ) kelimesindeki Ra’lar kalın okunur.
267-Arızî kesre ne demektir?
&Hakkı sükûn olan bir harfi okuyabilmek için sonradan verilen kesre harekesine denir.
اِن ِ ارْتـَبـْـتـُمْ = اِنْ ارْتـَـبـْـتـُمْ , لـِمَن ِ ارْتـَـضـَى = لِـمـَـنْ ارْتـَـضـَى
268-Ra harfinin Tefhim (تـَـفـْـخـِيـمٌ) ile okunması ne anlama gelir?
&Râ harfinin Tefhim ile okunması demek, râ’nın kalın okunacağını belirtir.
269-Râ harfinin Terkik (تـَـرْقـِيـقٌ) ile okunması ne anlama gelir?
&Râ harfinin Terkik ile okunması demek, râ ‘nın ince okunacağını belirtir.
270- مَجْرٰيهَاYandaki ‘’Mecrahe’’ kelimesindeki Ra harfi neden ‘’Mecrehe’’ diye ince okunmaktadır ve hangi surede geçmektedir?
&İmale olduğundan dolayı, Hud suresinin-41. ayetin imale-i kübra ile okumak lazımdır. Burada “ra” harfinin önündeki elif harfini imale-i kübra ile imale yapabilmek için: Elif harfini telaffuz ederken ye harfi gibi yaparak ve re harfini ince okumakla mümkün olur. Bu konuları ancak bir fem-i Muhsin denilen kıraat uzmanından öğrenilerek okunmalıdır.