6-SAN’AT, İBDA, İNAYET, GAYE VE NİZAM DELİLİ
272-Atomdan insana, hücreden galaksilere kadar bütün kâinatta, ince ve baş döndürücü bir sanat göze çarpmaktadır. İşte bunları bir kanuna ve düzene göre yapan, eden ve bir nizama koyan bulunmaktadır. Evet, bir baştan bir başa kâinattaki her eser şu özelliklere sahiptir: Büyük sanat değeri taşır. Çok kıymetlidir. Çok kısa zamanda ve çok kolay yapılmaktadır. Çok sayıda olmaktadır. Karışık ve çeşit çeşittir. Devamlıdır. Bu delile ne denir?
&San’at, İbda, İnayet, Gaye ve Nizam Delili
273-Allah’ın varlığını ve birliğini ispat yönünden kainatın büyük bir ahenk ve şaşmaz bir düzene sahip olduğundan yola çıkarak bir tek yaratıcının eseri olduğunu ispat eden delile ne denir?
&Nizam Delili
274-İbn Rüştün ‘’Güneş duyu organına nasıl açıksa, oda akla öyle açıktır’’ dediği delil hangisidir?
&Gaye ve Nizam Delili
275-Hudüs delilini en fazla kimler kullanmıştır
&Kelamcılar
276-Kuran’ın özüne en uygun delil hangisidir?
&Gaye ve Nizam Delili
277-Kur’an’da örneksiz yaratma için hangi ifade kullanılır?
&İbda
278-‘’Tabiatın büyük bir âhenge ve şaşmaz bir düzene sahip olup bunun bir yaratıcının eseri olmasının gerektiği’’ Allah’ın varlığını ispat eden delillerden hangisiyle açıklanır?
&Nizam Delili
279-Kâinattaki mükemmel nizam, mahlûklardaki muhkem san’at, faydaları gözetme, abesiyyetten uzaklık gösterilmek suretiyle bunların tesadüfi olamayacağı, Yaratıcı’nın hik-met ve inayetini ortaya koyduğu anlatılır. Mesela “Rahman’ın yaratmasında hiçbir düzensizlik göremezsin. İstersen gözünü çevir kâinata, bak bakalım bir çatlak görebilir misin? Haydi bir daha, bir daha bak dur (çatlak bulamayacaksın ve ) gözün bitkin olarak geri dönecektir” (Kur’an, 67:3-4) âyet-i kerimesi bu delile işaret eden ayetlerdendir. Allah’ın varlığını anlatan bu delile ne denir?
&İnayet Delili
280-Her varlıkta kendisine mahsus bir gaye, bir maksat, bir fayda takip edildiği göze çarpmakta ve hiçbir şeyde gayesizlik, manasızlık ve israf sayılacak herhangi bir durum müşahede edilmemektedir. Hâlbuki ne madde âleminde, ne bitki ve hayvanat dünyasında, ne de eşya ve hadiselerde şuur ve idrak mevcut değildir ki, bu gayeler silsilesi takip edilebilsin. Öyle ise, kâinattaki bu şuurlu işleyişi ve bu hikmet ve gayeleri ancak Allaha isnat etmekle makul bir yol tutmuş olabiliriz. Allah’ın varlığını anlatan bu delile ne denir?
&Hikmet ve Gaye Delili