2-ŞAFİİ MEZHEBİ
578-İmam Şafiî hazretlerinin asıl adı nedir?
&Abdullah Muhammed
579-İmam Şafiî hazretlerinin doğum ve vefat tarihleri ve yerleri, hicri ve miladi olarak nelerdir?
&(150/767) Gazze – 204/819) Mısır- Karafe denilen yere defnedildi.
580-Hz. Peygamber’in dördüncü batından dedesi Abdu Menâf’ın dokuzuncu göbekten torunu olan imam kimdir?
&İmam Şafiî
581-İmam Şafii’nin babasının adı nedir?
&İdris
582-Şafii mezhebinin kurucusunun künyesi nedir?
&Ebû Abdullah Muhammed b. İdrîs el-Kureşî el-Hâşimî el-Muttalibî b. Abbas b. Osman b. Şâfi’
583-İmam-ı Şafii’nin asıl memleketi neresidir?
&Mekke
584-İmam-ı Şafii’ İmam-ı Malik’in yanında kaç yıl öğrenim gördü?
&20 yaşında başlar 29 yaşına kadar devam eder
585-İmam-ı Şafii’nin ilk fıkıh öğrendiği hocası kimdir?
&Mekke’de, Müslim bin Halid
586-Gazze’den Mekke’ye gelen, Küçük yaşta Kur’an-ı Kerim’i hıfzeden, Mekke’de Arapca ve edep öğrenen, Sonra O zaman on beş(15) yaşlarında iken Mekke müftîsi Müslim b. Hâlid ez-Zenâ’den ders alarak, onun yanında fetva verecek duruma gelen, Bundan sonra Medine’ye giderek, El-Muvatta’ı ezberleyerek İmam Mâlik b. Enes’i hayrete düşüren, Süfyan b. Uyeyne, Fudayl b. Iyâz’dan, amcası Muhammed b. Şâfi’ ve başkalarından hadis rivayet eden, imam kimdir?
&İmam Şafiî
587-13 yaşında iken bana istediğinizi sorun diyen,15 yaşında iken fetva vermeye başlayan,300.000 hadis bilen Ahmed bin Hambelin ders aldığı, Maliki ve Hanefi fıkhını birleştirerek yeni bir mezhep kuran imam kimdir?
&İmam Şafii
588-İlk olarak fıkıh usulünü tedvin eden İmam-ı Şafii eski mezhebi denilen görüşlerini nerede ortaya koydu, yazdığı eseri hangisidir?
&Irak(Bağdat) – El-Hucce
589-İlk olarak fıkıh usulünü tedvin eden İmam-ı Şafii yeni mezhebi denilen görüşlerini nerede ortaya koydu yazdığı eseri hangisidir?
&Mısır – El-Ümm
590-O mutlak bağımsız bir müctehid olup, fıkıh, hadis ve usûlde imamdı. O, Hicaz ve Irak fıkhını birleştirici bir yol izledi. Ahmed b. Hanbel onun hakkında; “Allah’ın kitabı ve Rasûlünün sünneti konusunda insanların en fakihi idi” demiştir. Bahsedilen imam kimdir?
&İmam Şafiî
591-Hanefi ve Malikîlerin aldığı-uyguladığı “İstihsan”ı, Masâlih-i Mürsele’yi ve Medinelilerin amelini reddederek “Kim istihsan yaparsa kendisi şeriat koymuş olur” diyen imam kimdir?
&Şafiî
592-Şafiî mezhebinin usûlü-delilleri nelere dayanır?
&Kitap &Sünnet
&İcmâ &Kıyas
593-Bağdad’lılar kime “Sünnetin Yardımcısı” lakabını vermişlerdi?
&İmam Şafiî
594-İmam Şafiî’nin “mezheb-i kadîm” yani “eski mezhebi”ni kendisinden dört Iraklı arkadaşı rivayet etmiştir. Bunlar kimlerdir?
&Ahmed b. Hanbel &Ebû Sevr
&Za’ferânî &Kerâbîsî
595-İmam Şafiî’nin “mezheb-i cedîd”i yani “yeni mezhebi”ni şu Mısırlı arkadaşları rivayet etmiştir. Bunlar kimlerdir?
&El-Müzenî &El-Buveytî
&Er-Rabîu’l-Ceyzî &Er-Rabî’ b. Süleymân
596-Şafiîlerde fetvaya esas olan hangi görüşleridir?
&Yeni mezhep
597-Eski görüşlerinden bazıları için “Benden kim bunları rivayet ederse ona hakkımı helal etmem” ve “Hadis sahih olunca, benim mezhebim odur. Böyle bir durumda, hadisle çatışan bana ait sözü duvara çarpın.” diyen imam kimdir?
&İmam Şafiî
598-Dili iyi bildiği için âyet ve hadislerden hüküm çıkarabilen, Kur’an’ın tercümanı olarak bilinen Abdullah b. Abbas’ın ilminin nakledildiği Mekke’de yetiştiği için nesih konusunu öğrenen imam kimdir?
&Şafiî
599-Şafiî, sahabe, tâbiîn ve kendinden önceki fıkıh bilginlerinden intikal eden fıkıh servetini hazır bulmuş, İmam Mâlik’ten aldığı Medine fıkhı ile İmam Muhammed aracılığı ile aldığı Irak fıkhını birleştirici bir yol izlemiştir. Kendi yetiştiği çevre olan Mekke fıkhını da iyi bildiği için, fıkıhtaki bu sağlam alt yapı sebebiyle, fıkhın genel metotlarını belirleme yeteneğini kazanmış ve bunun sonucunda fıkıh usûlünü tedvin ederek hangi eseri yazmıştır?
&Er-Risâle
600-Şafiîlerin usûlüne mütekellimlerin usûlü de denilmiştir. Çalışmaları tamamen teoriktir. ‘’Mütekellimlerin usûlü’’ ne demektir?
&Kelâm ilminin metot ve konusundan istifade etmesi, felsefi ve mantıkî yönlerin bulunması
601-Şafiî veya kelamcıların metodu ile yazılmış en eski ve en önemli eserleri, Fahruddin er-Râzî özetlemiş ve bazı ekler yaparak “el-Mahsal ” eseri oluşturmuştur. Razi’nin yararlandığı bu üç(3) eser hangilerdir?
&Mu’tezile ekolünden Ebu’l-Hüseyn Muhammed b. Alî el-Basrî’nin(ö.463/1071) Kitâbü’l-Mu’temed’i”
&Şafiî ekolünden İmâmü’l-Haremeyn el-Cüveynî’nin (ö.487/1085)”Kitâbü’l-Bürhân”
&İmam el-Gazzalî’nin (ö.505/1111) “el-Mustasfâ”
602-İmam Şafiî ictihadlarını dayandırdığı delilleri(fıkhının dayandığı kaynakları) “el-Ümm” adlı kitabında nasıl ifade etmiştir?
&Kitap ve sabit olan sünnettir.
&Bazı sahabîlerin sözleridir. Ancak bu sahabe sözleri arasında çelişki bulunmamalıdır.
&Kitap ve Sünnet’te hüküm bulunmayan meselelerde İcmâ’dır.
&Ashab-ı kiram arasında ihtilaflı kalan sözlerdir.
&Kıyas’tır. Bu da temelde Kitap ve Sünnet’e dayanır.
603-İmam Şafiî mürsel hadise bakışı nasıldır?
Mürsel hadisi, bunu rivayet eden tâbiî Medineli Saîd b. el-Müseyyeb ve Iraklı Hasan el-Basrî gibi meşhur ve birçok sahabî ile görüşen bir tabiî ise kabul eder. Ayrıca hadisin şu nitelikleri taşımasını da şart koşar:
&Mürsel hadisi, senedi tam ve aynı anlamda başka bir hadis desteklemelidir.
&Mürseli, ilim adamlarının kabul ettiği başka bir mürsel hadis desteklemelidir.
&Mürsel hadis, bazı sahabe sözüne uygun düşmelidir.
&İlim ehli, mürsel hadisi kabul edip çoğu onunla fetva vermiş olmalıdır.
604-İmam Şafiî hadisi savunurken âhâd haberlerin de delil alınması gerektiğini hangi delillerle ortaya koymuştur?
&Hz. Peygamber, İslâm’a davet için tevatür sayısında olmayan tek tek elçiler göndermiştir.
&Mal, can ve kanla ilgili davalarda iki kişinin şahitliği ile karar verilmektedir. Hâlbuki iki kişi tevatür sayısında değildir.
&Hz. Peygamber, kendisinden hadis işitenlere, bir kişi bile olsa bunu başkasına rivayet etme izni vermiş, hatta buna özendirmiştir.
&Sahabîler Hz. Peygamber’in hadislerini, birbirinden tek tek rivayet etmişler, birçok kimse tarafından rivayeti şart koşmamışlardır
605-“Allah’ın, Rasûlünün ve Müslümanlar topluluğunun hükmü olarak bütün bu zikrettiklerim gösteriyor ki, hâkim veya müftî olmak isteyen kimsenin ancak bağlayıcı bir delille hüküm ve fetva vermesi caiz olur. Bu da Kitap, Sünnet veya ilim sahiplerinin ihtilafsız olarak söyledikleri bir görüş yahut bunlardan bazısına kıyas yapma yolu ile olur. İstihsan ile fetva verilmez. İstihsan bağlayıcı olmaz, o bu anlamlardan birisini de taşımaz”. Bu görüşleri hangi İmam İstihsan’a karşı çıkarak “İbtalu’l-İstiksan” adlı bir risale yazmıştır?
&İmam Şâfiî
606-İmam Şâfiî “İstihsan yapan kendi başına din koymuş olur” diyerek hangi delillere dayanmak suretiyle istihsana karşı çıkmıştır?
&Şer’î hükümler ya doğrudan nass’a (âyet-hadis) veya kıyas yoluyla nass’a dayanır. İstihsan bunlardan birisine dâhilse ayrı bir terime ihtiyaç olmaz. Aksi halde Cenab-ı Hakkın bazı konularda boşluk bıraktığı sonucu çıkar ki bu, “İnsan başıboş bırakıldığını mı sanır?” (el-Kıyâme, 75/36) âyeti ile çelişir.
&Kur’an’da Allah ve Rasûlüne itaat emredilmekte, nefsî isteklere uyulması yasaklanmakta ve anlaşmazlık çıktığı takdirde yine Kitap ve Sünnete başvurulması istenmektedir (en-Nisâ, 4/59)
&Hz. Peygamber istihsan ile fetva vermez, hevasından konuşmazdı. Nitekim eşine; “Sen bana anamın sırtı gibisin” diyen kimsenin sorusuna fetva vermemiş, “Zıhâr” âyeti (el-Mücâdele, 58/1-4) gelinceye kadar beklemiştir.
&Hz. Peygamber, kendi kanaatlerine göre, bir ağaca sığınan bir müşriki öldüren sahabîleri, yine öldürülme korkusuyla “Lâ ilâhe illallah” diyen şahsı öldüren Usâme (r.a)’ın bu davranışını uygun görmemiştir.
&İstihsanın bir kuralı, hak ile bâtılı karşılaştıracak bir ölçüsü yoktur. Serbest bırakılırsa, aynı konuda farklı birçok fetvalar ortaya çıkar.
&Sadece akla dayanan bir istihsan anlayışı ortaya çıkarsa, Kitap ve Sünnet bilgisi olmayanların da bu metodu kullanmaları caiz olurdu
607-“Kitap ve Sünneti bilenler için özür söz konusu olmayıp, gereğine uymak şarttır. Kitap ve Sünnet’te hüküm yoksa sahabenin veya onlardan birinin sözlerine başvururuz. Eğer ihtilaflı meselede Kitap ve Sünnete daha yakın olan söze bir delâlet bulamazsak Ebû Bekr, Ömer ve Osman’ın sözüne uymamız daha iyi olur. Eğer bir sözün Kitap ve Sünnete daha yakın olduğuna dair bir delil bulunursa, o söze uyarız” El-Ümm adlı eserinde sahabelerin sözlerini delil aldığını bildiren bu ibareleri kullanan imam hangisidir?
&İmam-ı Şafii
608-Şeriat ilmi ikiye ayrılır. Bunlar: 1. Hükümlere kesin olarak delâlet eden nasslarla sâbit olan kesin ilim. 2. Galip zanna dayanan zannî ilim. İşte âhâd haberler ve kıyas bu kısma girer. Müctehid nasslardan kesin hüküm çıkaramazsa, galip zanla elde edilen ilimlerle yetinir. Bu görüş hangi imama göredir?
&İmam Şâfiî
609-İmam-ı Şâfiî hangi memlekette yazdığı kitaplar diğer memlekette yazdığı kitapları nehetmiştir ve “Bağdad’ta yazdığım kitapları benden kimsenin rivayet etmesine cevaz vermiyorum” demiştir?
&Mısır’da yazdığı kitaplarla Bağdad’ta yazdığı kitapları neshetmiş
610-Günümüzde Şafii mezhebi nerelerde yaygındır?
&Anadolu’nun doğu kesiminde, Kafkasya, Azerbaycan, Hindistan, Filistin, Seylan ve Malaya müslümanları arasında Şafiî mezhebine mensup olanlar bir hayli fazladır. Endonezya adalarında ise hâkim olan tek mezhep Şâfiî mezhebidir.
611-İmam Mâlik’ten Medine fıkhını, İmam Muhammed’den Irak fıkhını öğrendi. Böylece Hicaz fıkhı ile Irak fıkhını birleştirdi. Bağdat’tan Mekke’ye ehl-i re’y fıkhı ile ehl-i hadîs fıkhını birleştirerek döndü. Irak ve Hicaz fıkıh ekollerini derinlemesine incelemiş, fıkıhta kendi usulünü ortaya koymuş olarak talebe yetiştirmeye başlayan imam kimdir?
&İmam-ı Şafii
612-Harun Reşid, her sene Bizans imparatorundan vergi olarak çok para ve mal alırdı. Bir sene imparator, âlimlerle münakaşa etmek için ruhbanlar gönderdi: “Eğer bizi yenerlerse onlara vergilerimizi vermeye devam edeceğiz. Yok, biz yenersek vermeyiz” dedi. Dörtyüz Hıristiyan geldi. Halife, bütün âlimlerin Dicle kenarında toplanmasını emretti. Reşit imamı çağırarak, Hıristiyan ruhbanlara sen cevap ver dedi. Herkes Dicle kenarında toplandı. İmam seccadeyi omzuna alıp nehre doğru gitti. Seccadeyi nehre atıp üzerine oturdu ve “Benimle münakaşa etmek isteyenler buraya gelsin” dedi. Bu hali gören ruhbanların hepsi müslüman oldu. Bizans imparatoru, adamlarının imam-ı Şafii’nin elinde müslüman olduğunu öğrenince; “İyi ki, o buraya gelmedi. Yoksa buradakilerin hepsi müslüman olurdu, kendi dinlerini bırakırlardı” dedi. Kimdir bu İmam?
&İmam-ı Şafii’yi
613-İmam-i Şafi’ye göre sünnet fıkıhta kaçıncı kaynaktır?
&İkinci(2.)
614-Er Risale kimin eseridir?
&İmam Şafi’nin eseridir.
615-Hicrî 150 yılında Gazze kasabasında dünyaya gelen, 204 yılında Mısır’da vefat eden, 9 yaşında iken Kur’ân-ı Kerim’i ezberleyen mezhep imamı kimdir?
& İmâm eş-Şâfii(150 – 204 / 767 – 819)
616-Kureyş asıllı Ebû Abdullah Muhammed b. İdris eş-Şafiî’nin görüştüğü ve ders aldığı âlimler kimlerdir?
&Mekke müftisi Ebû Hâlid Müslim b. Hâlid ez-Zencî
Fıkıh alanında
&İmam Malik’le görüştü, ondan Muvatta’i dinledi
Fıkhı alanında
&Yemen’li El-Evzâî’nin talebesi Ömer b. Ebî Seleme
Görüştü
&Bağdad’lı Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî
Fıkıh olanında
617-Mezheb-i Kadîmi ve Mezheb-i Cedidi tabiri hangi imam için kullanılır?
&İmam-ı Şafii
618-İmam Mâlik, İmam Muhammed ve başka imamlardan fıkıh tahsil etmesi ile hem rey, hem de hadis taraftarlarının ilmini kendisinde birleştirdi. Böylece iki mektep arasında köprü vazifesi görmüş oldu. Söz konusu imam kimdir?
&İmam Şafiî
619-İmam Şafii, Bağdat’taki ictihadlarını bir eserde toplayan imam-ı Şafii bu eser(kitap) Mezheb-i Kadim’ini(önceki görüşlerini), ihtiva ediyordu. Bu eserin adı nedir?
&El-Hücce
620-İmam Şafii, Hicri 199 yılında Mısır’a hicret etmesinden sonra muhitin örf ve adetleri, onun ictihadlarına tesir etti. Böylece önceden Bağdat’ta sahip olduğu ictihadlardan bazılarını değiştirdi ve Mezheb-i Cedidini(sonraki görüşlerini) kurdu. Buradaki ictihadlarını bir kitapta topladı. Yazdığı bu kitabın adı nedir?
&El-Ümm
621-Hadis taraftarı olan İmam Şafiî, Fıkıh usulüne dair ilk eser yazan hukukçudur. Bueserin(kitabın) ismi nedir?
&Er-Risâle
622-İmam Şafiî eserleri nelerdir?
&Er-Risâle &El-Hucce
&El Ümm &Ahkâmu’l-Kur’ân
&İhtilâfü’l-Hadis
623-Şafii mezhebinin tedvin ve tasnifi nasıl yapılmıştır?
&Kendisinin yazdığı Ümm adlı eseri ve Iraklı ve Mısır’lı birçok talebeleri sayesinde
624-İmam-ı Şafii’nin Irak’lı öğrencilerinin en meşhurları kimlerdir?
&Hasan b. Muhammed ez-Za’ferânî (öl. 260)
&Ebû Ali el-Hüseyn b. Ali el-Kerâbisî (öl. 245)
625-Şafiî mezhebine ait bazı fıkıh kitapları nelerdir?
&-Müzenî(Muhtasar)
&-El-Maverdî(El-Hâvi’l-Kebir)
&-Şirazî(Et-Tenbîh)
&-Gazalî(El-Vecîz fî fıkhı’ş-Şâfiî el-Vasît)
&-Nevevî(Ravdatü’t-Talib, El-Minhâc, El-Mecmû)
&-Rafiî(Eş-Şerhu’l-Kebir fi şerhi Veciz li’l-Gazzali)
&-Şemsüddin Ramli(Nihâyetü’l-Muhtâc)
&-Şirbinî(Muğnî’I-Muhtâc)
626-İmam-ı Şafii’nin Mısır’lı öğrencilerinin en meşhurları kimlerdir?
&İsmail b. Yahya el-Müzenî (öl. 264)
&Rebî b. Süleyman el-Muradî (öl. 246) (Ümm rivayet eden
627-Usûl’ül-Fıkıh yani Fıkıh Usûlü ilminin de kurucusu kimdir?
&İmam-ı Şafiî