İSLAM HUKUKUNUN AMACI VE GAYESİ
1-İlahi hukuk düzeninin amacı nedir?
&İlahi hukuk düzeni, vahye dayalı hukuk düzenlerini ifade etmek için kullanılır. İslam hukuku da vahiy kaynaklı olması nedeniyle ilahi bir hukuk düzenidir. İlahi hukuk düzenlerinin asıl amacı, insanları ahiret mutluluğuna ulaştırmaktır.
2-İslam hukukçuları, İslam hukukunun ana gayelerini, maslahatlarını (el Makasıdü’l-Amme) yani insanların yararına olan şeyleri mahiyeti ve gücü açısından üçe ayırır. Bunlar neledir?
&Zaruriyyatın korunması
&Haciyyatın (ihtiyacın) sağlanması
&Tahsiniyyat (kemaliyyat) gerçekleştirilmesi
3-İslam hukukunun hükümlerinin gerçekleştirmeyi hedeflediği amaçlar nelerdir?
&Ferdi yetiştirip, ahlak bakımından olgunlaştırmak
&Müslüman toplumunda adaleti gerçekleştirmek
&Maslahat, fert ve kamu yararını koruma
4-İslam hukukunun Cahiliye hukukuyla ilişkisi nasıldı?
&İslam, cahiliye hukukuna yönelik üç temel tutum benimsemiştir. İbka, Islah ve Ilga
5-İslam hukukunun, onu diğer hukuk düzenlerinden ayıran temel özellikleri nelerdir?
&İlahi iradeye dayalı olması,
&Kuralların ihlaline bağlanan yaptırımın dünyevi ve uhrevi olmak üzere ikili karakterde olması,
&Yasama yoluyla değil, bilimsel doktrin niteliğinde teşekkül etmesi,
&Soyut değil, meseleci(kazuistik) yöntemle geliştirilmesi.
6-İslam hukukçularının çoğu; ictihadın bölünebileceğini kabul etmişlerdir. İctiha-dın bölünebilirliği ne demektir?
&Müctehidin bütün ilimleri bilmesi gerektiği şeklinde değil, sadece bilmesi gereken ilimleri bilmesidir.
7-İslam hukukunun hükümlerinin gerçekleştirmeyi hedeflediği en yüksek ve en önemli amaç nedir?
&Adaleti gerçekleştirmek
8-Hukukla ilgili hükümlerin konuluş sebebi, akıl tarafından bilinebildiği halde, neyle ilgili hükümlerin konuluş sebebi akıl tarafından bilinemez, ictihad yapılmaz?
&İbadetler ile ilgili bilgi sadece Allah’a aittir
9-İslam hukukçuları; hangi alanda Kıyas ve İcmaa uygulamasını ihtas etmeye hiç bir müctehidin hak ve yetkisinin olmadığı görüşünü benimsemişlerdir?
&İbadetler alanında; ancak ibadetlerle ilgili konulmuş hükümlerde ictihad yapılabilir.
10-İslam Hukuku’nun temel ilkeleri nelerdir?
&İnsanların yararının gözetilmesi
&Adaletin gerçekleştirilmesi
&Zorlukların kolaylaştırılması
11-Kefeni zemzem ile yıkamak uygun olur mu?
&Zemzem ile yıkanmış kefen, Hanefi’de caiz, Şafii mezhebinde haramdır. Hanefi mezhebinde, kuruyunca zemzemin hepsi gider. Şafii’de ise, eseri kalıp, meyyitin kanı, irini ile kirletmeye sebep olur.
12-‘’Dinin en temel gayesi maslahattır“ sözü hangi âlime aittir?
&Büyük âlim Şatibi (790-1388)
13-Akla hitap İslam hukuk sisteminin beş temel ilkesi vardır. Bunlar nelerdir?
&Zorlukları kolaylaştırma ilkesi
&Sorumlulukların azlığı ilkesi
&Hükümlerde tedricilik ilkesi
&Adaleti gerçekleştirme ilkesi
&İnsanların yararının gözetilmesi ilkesi
14-İslam hukukunda hafifletici sebepler nelerdir?
&İhtiyaç, Sefer, Hastalık, Hata, Cehalet (Bilmeme), İkrah (Zorlama), Umumi belva (Kaçınılması zor durum) ve Unutma
15-‘’El aslu fil eşya el ibahe’’ ne demektir?
&Eşyada aslolan ibahadı (mübah olması)
16-Hükümlerin bir defada değil, insanların ihtiyaçlarına göre parça parça inmesi, ihtiyaçlar doğdukça konulması, gerekli sebepler ortaya çıktıkça ayetle nazil olmuştur. Bunda gözetilen amaç ise, yeni hükümlere insanları hazırlamak ve yeni hükümlere uymalarını kolaylaştırmaktır. Bu ibare hangi kavram ile açıklanır?
&Et tederrüc fil Ahkâm(hükümlerde tedricilik ilkesi)
17-İnsanların yararının gözetilmesi ilkesi ne demektir?
&İslam hukuku, koyduğu hükümlerde insanların yararını gözetmiştir. Bu sebeple, insanların yararı gerektirdiği için koyduğu bazı hükümleri daha sonra iptal etmiş ve hükmünü ortadan kaldırmıştır.
18-Hüküm koymada tedricilik ne demektir?
&İnsanların hükümleri zorlanmadan kabul etmelerini sağlayıp hayatlarında uygulanmasını sağlamak, hükümlerin konuluş nedenlerini kavramalarını sağlamaktır. Namaz, ilk zamanda kuşluk ve akşam namazı şeklindeydi sonra gece ve gündüz boyunca beş vakit emredilmiştir.
19-Hz. Peygamberin sünnetinde de gerçekleşen nesh konusuna örnek var mıdır?
&Ben, sizi kabirleri ziyaret etmekten nefyetmiştim. Ancak kabirleri ziyaret ediniz. Zira kabirleri ziyaret, kalbi inceltir, gözleri yaşartır ve ahireti hatırlatır. Buyurması gibi.
20-’’Adaletin gerçekleştirilmesi ilkesi’’ ne demektir?
&Allahın koyduğu temel ilke olan adalet önünde herkes eşit olması
21-Nesh olayı ne zaman sona ermiştir?
&Vahyin sona ermesiyle
22-İslam hukukçuları yeni bir olay hakkında hüküm verirken, nelere dikkat etmişlerdir?
&Dinin ruhuna uygun mu?
&Müslümanların yararına mı?
23-Hz. peygamber hayatta iken, hükümlerin ilk kaynağı nelerdi?
&Sadece Kur’an idi
24-Hz. peygamber hayatta iken Kur’an-ı Kerim’de, hakkında hüküm bulunmayan yeni bir olayla karşılaşıldığında hangi yol izlenmiştir?
&Ya bu olayla ilgili yeni bir ayet nazil olurdu
&Ya da Hz. Peygamber, o olayla ilgili kendisi hüküm verirdi